CHABER BŁAWATEK

Rodzina: astrowate (Asteraceae), dawniej złożone (Compositae)

Nazwy ludowe i potoczne: bławatek, chaber polny, chaber zbożowy, gołąbki, modrak, modrokwiat, modrzeniec, wasołka, wasilek, wołoszka, wołoszek

Charakterystyka botaniczna: roślina jednoroczna lub dwuletnia, bardzo dobrze zimująca, nie wymaga jarowizacji. Pospolity w całej Polsce chwast polny. Roślina lecznicza.

MORFOLOGIA
 

Siewka: część podliścieniowa (hipokotyl) nieowłosiona, 1–1,5 cm, zielona, a w warunkach niskich temperatur czerwonawa, liścienie nieowłosione, blaszka o kształcie odwrotnie jajowatym, z okrągłym wierzchołkiem, nerw główny na blaszce najczęściej niewidoczny lub słabo zarysowany. Nasada blaszki osadzona na ogonku ostro, ogonek liścienia krótszy od jego blaszki.

Rozeta: pierwsze liście właściwe równowąskie, lancetowate lub podługowate, silnie pajęczynowato wełniście owłosione, od spodu mają często na szary kolor. Kolejne liście na rozecie ustawione naprzeciwlegle, im starsze, tym mocniej pierzasto powcinane, z 2–3 dość mocno odległymi łatkami z każdej strony.

Łodyga: wzniesiona, odciąga wysokość od 20 cm, w niskim łanie do 70–80 cm, rozgałęzia się najczęściej w górnej połowie, pokryta grubymi i gęstymi włoskami o srebrzystym lub szarym kolorze. Liście na łodydze: równowąskie lub lancetowate, często pierzastodzielne.

Korzeń: palowy, silnie rozgałęziony, na glebach zwięzłych płytki, na piaszczystych głęboki.

Kwiaty: zebrane w kwiatostany w formie koszyczka o średnicy 2–4 cm, osadzone na długiej szypułce. Okrywa koszyczka podłużnie jajowata. Kwiaty brzeżne płonne, ale duże, najczęściej w niebieskim kolorze, z postrzępionym okwiatem. Płodne kwiaty rurkowe wewnętrzne także niebieskie.

Owoc: niełupka o puchu kielichowym, o długości dochodzącej do długości owocu.

SZKODLIWOŚĆ

Progi szkodliwości: w zbożach i rzepaku (5% obniżki plonu): 7–10 szt./m2. Chwasty o dużej konkurencyjności wobec roślin uprawnych. Występuje szczególnie w zbożach ozimych, ale także w jarych, okopowych, w kukurydzy i strączkowych. Preferuje gleby lżejsze i przepuszczalne. Kiełkuje jesienią, do wiosny silnie się rozwija i uodparnia na herbicydy. Konkuruje o składniki pokarmowe i wodę.