GWIAZDNICA POSPOLITA (Stellaria media Vill.)

Rodzina: goździkowate (Caryophyllaceae)

Nazwy ludowe i potoczne: gwiazdownica, kuroślep, mokrzec, mokrzyca, mrzygłód, muchotrzew, muszec, myszotraw, piernata, psia mięta, ptasie ziele

Charakterystyka botaniczna: roślina jednoroczna, jara, nie wymaga jarowizacji, czasem dwuletnia. Pospolity chwast polny gleb żyznych, zasobnych w azot. Rozwija się niezależnie od temperatury, pod warunkiem dostępu do wilgoci.

MORFOLOGIA

Siewka: część podliścieniowa (hipokotyl) nieowłosiona, do 1 cm, grubości do 0,5 mm, jasnozielona. Liścienie eliptyczne lub lancetowate, z wierzchołkiem zaostrzonym, długości 5–6 mm i szerokości 2–3 mm, na wyraźnym ogonku długości blaszki liścienia. Ogonek liścieni u nasady biało wełnisto owłosiony. Starsza roślina: nie tworzy typowej ani pozornej rozety, ale nad liścieniami tworzy się wyraźny epikotyl (część nadliścieniowa pędu) o długości ok. 10–12 mm. Z pochew liścieni wyrastają zawiązki i następnie pędy boczne.

Łodyga: początkowo wzniesiona do wysokości 2–4 cm, następnie płożąca, długości 5–50 cm, o przekroju czworograniastym, zielona, jasnozielona, u podstawy czasem brązowawa. Na łodydze owłosienie w jednym szeregu. Płożący charakter powoduje, że w węzłach pojawiają się często korzenie przybyszowe. Liście na łodydze: zielone, jajowate lub eliptyczne, z zaostrzonym wierzchołkiem, osadzone na łodydze naprzeciwlegle, w dolnym odcinku pędy na cienkich, owłosionych od spodu ogonkach, w górnym odcinku pędu liści siedzące. Długość blaszek liści 6–10 mm, szerokość 5–7 mm.

Korzeń: główny korzeń palowy, z licznymi korzeniami bocznymi, które mogą dochodzić grubością i długością do wielkości korzenia głównego. Liczne korzenie przybyszowe o charakterze wiązkowym. Główną masą osiągają głębokość zwykle do 15 cm, choć niektóre z korzeni przerastają całą warstwę orną.

Kwiaty: zebrane w dwuramienne, szczytowe wierzchotki, na szypułkach długości kwiatu. Płatki białe, z charakterystycznym głębokim wcięciem i z wyraźnymi zielonymi działkami kielicha, kwiaty o średnicy ok. 8–10 mm.

Owoc: torebka o jajowatym kształcie, wyraźnie wystająca z kielicha z kilkoma lub kilkunastoma nasionami.

SZKODLIWOŚĆ

Progi szkodliwości: rozbieżne: 5–25 szt./m2 powoduje 5-proc. spadek plonu. Roślina występująca praktycznie na wszystkich stanowiskach. Szkodliwa ze względu na prawie nieprzerwany rozwój i ciągłe wydawanie nasion, także zimą, w czasie dodatnich temperatur. Nie wymarza, a jedynie podczas silnych mrozów traci pędy, jednak szybko odrasta. Pokrywa gęstym kobiercem miejsca chwilowo nieużytkowane.