WYKA PTASIA

Rodzina: bobowate (Fabaceae), dawniej motylkowate (Papilionaceae)

Nazwy ludowe i potoczne: grochowinka, lędźwiec, więzołka, wilk

Charakterystyka botaniczna: gatunki roślin jednorocznych, jarych, zimujących lub wymarzających, także ozimych, a także wieloletnich (w Polsce niespełna 20 gatunków wyk, w tym gatunki uprawne – w. jara, w. ozima, bób, bobik). Występują głównie w roślinach łanowych, często na stanowiskach nienawożonych azotem lub na glebach lekkich. Na polach uprawnych w Polsce występują najczęściej w. brudnożółta, w. czteronasienna, w. drobnokwiatowa, w. kosmata, w. ptasia, w. wąskolistna.

MORFOLOGIA

Siewka: liścieni brak na powierzchni (kiełkowanie hipogeiczne) i pojawiają się na powierzchni jako pierwsze liście właściwe. Pierwsze liście złożone, dwudzielne lub trójdzielne, często z wąsem czepnym na szczycie. Łodyżka wątła, często czworograniasta lub kanciasta, naga lub owłosiona. Starsza roślina: nie tworzy typowej ani pozornej rozety, ale nad liścieniami tworzy się wyraźny epikotyl (część nadliścieniowa pędu) o długości w zależności od gatunku ok. 5–15 mm.

Łodyga: najczęściej płożąca, wijąca się lub pnąca. Osiąga długość od kilku do ponad 200 cm, a wysokość uzależniona jest od istnienia podpór.

Liście na łodydze: większość gatunków wyk zachwaszczających pola ma liście pierzastozłożone, o różnej liczbie listków, z wąsem czep-nym na szczycie. Liście wyrastają na pędzie w sposób skrętoległy, w otoczeniu przylistków. Niektóre gatunki mają liście nagie, inne owłosione.Korzeń: palowy, dość mocno rozgałęziony, z brodawkami korzeniowymi, osiąga głębokość nawet do 100 cm.

Kwiaty: motylkowe, zebrane najczęściej w liczne grona, czasem po dwie sztuki (np. w. ptasia czy wąskolistna), czasem pojedynczo w kątach liści (np. w. czteronasienna). Barwa kwiatów od białej, przez liliową, niebieskawą, po żółtą.

Owoc: strąk różnej długości w zależności od gatunku, np. w. drobnokwiatowa strąki 1–2-nasienne, w. czteronasienna – 4-nasienne, ptasia 3-, 4-, 5-nasienne, kosmata i wąskolistna wielonasienne.

SZKODLIWOŚĆ

Progi szkodliwości: nie ma oficjalnych. Rośliny o stosunkowo małej szkodliwości dla roślin uprawnych. Ich obecność na stanowiskach ubogich wzbogaca glebę w azot. Z drugiej strony kwitnące w łanie wabią zapylacze i utrudniają organizację ochrony środkami chemicznymi. Przerośnięcie łodygami wyki pogarsza warunki fitosanitarne łanu.