Ochrona fungicydowa zbóż. Jak i kiedy wykonać zabieg T1, T2, T3?

„T1”, zwalcza się choroby podsuszkowe. W skład tego kompleksu najczęściej wchodzą fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i łamliwość podstawy źdźbła. Patogeny powodujące te schorzenia uszkadzają tkanki mechaniczne i przewodzące, co prowadzi do przedwczesnego zamierania źdźbeł (białokłosowość) i do wylegania łanów.

Wiosenny rozwój mączniaka prawdziwego zależy od ogólnej kondycji roślin. W okresie, kiedy następują redukcje źdźbeł, dochodzi do gwałtownego rozwoju choroby. Odrzucane, pozbawione naturalnych substancji ochronnych części rośliny stają się pożywką dla patogenu. Gdy grzyb rozwinie się zbyt mocno, atakuje również zdrowe i prawidłowo rozwijające się części roślin. Patogen potrafi rozwijać się na górnych liściach i kłosie, ograniczając fotosyntezę i powodując straty wody i składników mineralnych.

Na początku fazy strzelania w źdźbło na dolnych liściach mogą również rozwijać się choroby określane jako plamistości liści. Rozwój rdzy, septoriozy i brunatnej plamistości liści z infekcji jesiennych, czasami zostaje naturalnie wstrzymany przez występującą wiosną suszę. Częściej jednak infekcje rozwijają się dalej i wymagają interwencji fungicydowej. Do infekcji patogenicznej dochodzi nie tylko jesienią, lecz także wiosną. W przypadku zaobserwowania objawów chorób na dolnych liściach należy bezzwłocznie wykonać zabieg fungicydowy, gdyż zarówno rdze, jak i brunatna plamistość liści charakteryzują się krótkim okresem rozwoju.

Z biologicznego punktu widzenia, nawet gdy nie widoczne są objawy porażenia, początkowe fazy strzelania w źdźbło, jako okres zwiększonego ryzyka, to najlepszy moment na wykonanie zabiegu zabezpieczającego przed infekcją. Przypada on na czas odrzucania nadmiernej liczby źdźbeł, podatnych na infekcje i pojawiania się nowych części roślin. Umiarkowane temperatury i wyższa wilgotność powietrza sprzyjają zwłaszcza takim infekcjom, jak rdza, DTR i septoriozy.

Fungicyd stosowany w fazie początków strzelania w źdźbło musi wykazywać działanie interwencyjne, będące w stanie wyleczyć jesienne infekcje. Musi też skutecznie zwalczać choroby powodowane przez różne grupy patogenów, ponieważ wielorakość atakujących w tym czasie grzybów jest duża. Wysokie wymagania odnośnie do wiosennego zabiegu powodują, że najlepszym sposobem ograniczania rozwoju chorób w okresie wiosennym jest zastosowanie mieszaniny fungicydów o różnych mechanizmach działania.

Na T1 stosuj Prokarb® 450 EC (1l/ha) z Askalon® 125 SC (1l/ha)

Mieszanina Prokarb® 450 EC z Askalon® 125 SC świetnie chroni przed chorobami podstawy źdźbła bez względu na rodzaj infekcji. Kombinacja wykazuje wysoką skuteczność w zwalczaniu mączniaka i chorób powodujących plamistości dolnych liści. Proponowana mieszanina ma nie tylko działanie interwencyjne, pozwalające na wyniszczenie patogenu, który rozpoczął rozwój w roślinie, ale również zabezpieczające przed ponowną infekcją. Utrzymujące się przez kilka tygodni działanie chroni bowiem przed atakiem patogenów powodujących choroby na górnych liściach i kłosie, stanowiąc podwaliny pod właściwą ochronę w terminie T2.

Zabiegi T2

Górne liście stanowią najbardziej wydajną w budowaniu plonu część rośliny. Aktywność fotosyntetyczna liścia flagowego, podflagowego i kłosa przypada na najdłuższy dzień i sprzyjające szybkiej wegetacji warunki pogodowe. Niezmiernie ważne dla uzyskania plonu jest więc utrzymanie jak najdłuższej aktywności tych części roślin, co jest tożsame z ochroną przed atakiem patogenów grzybowych.

Wraz ze zmianami klimatu należy spodziewać się większej presji chorób. Już teraz odczuwalne jest większa presja rdzy, zarówno żółtej, jak i brunatnej. W latach 2001 czy 2014 masowy atak choroby na pszenżycie powodował straty plonu od 30% do nawet 100%.

Patogenem, który powoduje coraz większe straty w plonach, jest brunatna plamistość liści, zwana również DTR. Jej rozwój na plantacji wymaga szybkiej interwencji fungicydowej. Choroba gwałtownie ogranicza powierzchnię asymilacyjną, co przekłada się na znaczące straty w plonie.

Przy omawianiu zabiegów ochronnych we wczesnych fazach rozwojowych wspomniano o chorobach powodowanych przez grzyby z rodzaju septoria. Powodują one zarówno septoriozę paskowaną liści, jak i później występującą na liściach i częściach kłosa septoriozę plew. Największe straty wyrządzają na górnych liściach i plewach, ponieważ te części rośliny odpowiadają za dostarczenie blisko 90% asymilatów wykorzystywanych do budowy ziarna. W porównaniu z krajami zachodniej Europy presja patogenu w naszym kraju jest znacznie mniejsza. Nie oznacza to, że nie jest on zdolny do wyrządzenia ogromnych strat. Szczególnie dotkliwie odczuwa się porażenie septoriozami na glebach mocnych, gdzie utrzymuje się wilgotny mikroklimat w łanie. Septoriozy do rozwoju potrzebują zwilżenia rośliny utrzymującego się przynajmniej kilkanaście do kilkudziesięciu godzin. Latem i w miejscach z większym uwilgotnieniem warto wdrożyć dokładniejszą ochronę przed patogenem.

Fungicydy zwalczające septoriozę stosuje się głównie zapobiegawczo, gdyż patogen charakteryzuje się długim, trzytygodniowym okresem utajonego rozwoju. Dopiero po tym czasie można zauważyć pierwsze objawy jego działania. Skuteczna walka z chorobą polega więc na aplikacji fungicydu jeszcze przed pojawieniem się widocznych plam na liściach. Dlatego też zabiegi fungicydowe w fazach liścia flagowego i kłoszenia powinny wyróżniać się działaniem interwencyjnym i zapobiegawczym.

Na T2 stosuj Azoksar® 250 SC (0,6 l/ha) z Tarcza® Łan Extra 250 EW (0,8 l/ha)

Jako lecznicze uznawane są fungicydy z grupy triazoli. Askalon® 125 SC czy Tarcza® Łan Extra 250 EW powinny być stosowane przemiennie w tym samym okresie wegetacyjnym jako środki komplementarne z fungicydami należącymi do innych grup chemicznych. Preparat Azoksar® 250 SC to z kolei produkt działający odmiennie od wymienionych fungicydów. Wykazuje on działanie chroniące przed infekcją. Charakteryzuje się przedłużonym działaniem. Preparaty z grupy strobiluryn wykazują szczególnie silne działanie fungicydowe w przypadku infekcji rdzy i brunatnej plamistości liści. Stanowią też długotrwałe zabezpieczenie przed infekcjami septorioz. Dodatkowo mają działanie fitotoniczne, czyli pozytywnie wpływające na procesy fizjologiczne rośliny. Ma to szczególne znaczenie w okresie największej produkcyjności łanu.

Zabiegi T3

Ostatni termin zabiegów fungicydowych skupia się na przeciwdziałaniu infekcji chorób fuzaryjnych na kłosie. Atak grzybów powodujących fuzariozę kłosów następuje dość późno. Przypada on w naszym klimacie na okres kwitnienia. Otwarte w tym czasie plewy i plewki pozwalają na wejście noszonych wiatrem zarodników infekcyjnych. Rozwój choroby trwa kilka, kilkanaście dni. Po tym czasie pojawiają się kłoski, w których zamiast ziarniaków znajduje się szaroróżowa grzybnia. Zainfekowane, niepoddane obróbce ziarno jest szkodliwe dla zwierząt. W zwalczaniu choroby bardzo ważne jest stosowanie fungicydów w okresie kwitnienia. Jak pokazują badania, najlepsze efekty grzybobójcze osiąga się, stosując Prokarb® 450 EC i Tarcza® Łan Extra 250 EW. W latach z licznymi przelotnymi opadami deszczu w czasie kwitnienia zbóż na stanowiskach po kukurydzy lub w rejonach, gdzie uprawia się duże ilości tego gatunku, przy uprawie odmian zbóż wrażliwych na fuzariozę, zabieg T3 powinien być obligatoryjnie wykonywany.

Omawiane choroby najczęściej występują w uprawie pszenicy i pszenżyta. Na życie częściej spotyka się porażenie przez rdze, a rzadziej przez septoriozy i fuzariozy. Jęczmień, zarówno forma ozima jak i jara, jest atakowany przez plamistość siatkową oraz rynchosporiozę. Wszystkie choroby żyta i jęczmienia można ograniczyć wymienionymi wcześniej fungicydami.